Phát triển kinh tế bền vững phải gắn liền với bảo tồn đa dạng sinh học

Phát triển bền vững và câu chuyện bảo tồn đa dạng sinh học

Trong thời gian qua, đa dạng sinh học đã trở thành vấn đề toàn cầu, đóng vai trò quan trọng đối với phát triển kinh tế – xã hội của từng quốc gia, giúp hạn chế các tác động của biến đổi khí hậu, cung cấp sinh kế cho cộng đồng địa phương.

Thực tế, thiên nhiên đang cung cấp sinh kế và là nguồn sống cho hàng tỷ người trên thế giới. Do đó, việc bảo tồn thiên nhiên sẽ đóng vai trò quan trọng trong nỗ lực phát triển hướng tới tương lai bền vững.

Đánh giá về thực trạng hiện tại, Giáo Sư Ben Groom – Chủ trì Nghiên cứu Kinh tế đa dạng sinh học Dragon Capital tại trường Đại học Exeter Anh Quốc nói rằng, nền kinh tế về cơ bản đều có sự gắn kết với thiên nhiên, song mối quan hệ này không được phản ánh đầy đủ trong các chỉ số kinh tế như GDP. Điều này dẫn đến việc đánh giá thấp đóng góp của thiên nhiên và tiêu tốn lãng phí hàng tỷ đô la mỗi năm vào việc hủy hoại môi trường. Bởi vậy, trong báo cáo của đánh giá độc lập về kinh tế học đa dạng sinh học do Giáo sư Sir Partha Dasgupta từ Đại học Cambridge thực hiện đã nhấn mạnh sự cần thiết cấp bách phải thay đổi cách thức chúng ta định giá và quản lý đa dạng sinh học. Cùng với đó, tác giả khuyến nghị các quốc gia cần phải định giá thiên nhiên, thực hiện phân tích chi phí-lợi ích cho các khoản đầu tư công và định giá vốn tự nhiên để đánh giá tính bền vững của nền kinh tế.

Tại Việt Nam, bảng xếp hạng của World Population Review năm 2024 đã đánh giá chúng ta xếp thứ 14 và thuộc nhóm 3 quốc gia Đông Nam Á được đánh giá cao về mức độ đa dạng sinh học. Đa dạng sinh học có đóng góp lớn cho nền kinh tế quốc gia, là cơ sở đảm bảo an ninh lương thực; duy trì nguồn gen vật nuôi, cây trồng; cung cấp các vật liệu cho xây dựng và các nguồn nhiên liệu, dược liệu; là nền tảng để phát triển các ngành nông, lâm, ngư nghiệp và du lịch.

Phát biểu tại sự kiện, ông Nguyễn Đình Thọ, Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường (ISPONRE) cho biết, giống như nhiều quốc gia, Việt Nam đang đứng trước không ít thách thức khi bảo tồn đa dạng sinh học có liên quan mật thiết tới phát triển kinh tế và ổn định xã hội. Việt Nam đang phải đối mặt với tình trạng suy thoái đa dạng sinh học đang diễn ra ngày càng lớn do những tác động đến từ thực trạng chuyển đổi đất, phát triển cơ sở hạ tầng, loài ngoại lai xâm hại, khai thác quá mức nguồn tài nguyên, ô nhiễm môi trường, và áp lực từ việc tăng nhanh dân số.

Trước thực trạng suy thoái đa dạng sinh học, Việt Nam đã tham gia tích cực hòa vào nỗ lực chung nhằm bảo tồn đa dạng sinh học toàn cầu, không những góp phần thực hiện tốt công tác bảo tồn đa dạng sinh học trong nước mà còn hướng đến những cam kết quốc tế quan trọng khác. Chính phủ Việt Nam luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kết hợp giữa phát triển và bảo tồn các hệ sinh thái tự nhiên.

Tại Hội nghị COP26 về biến đổi khí hậu ở Glasgow, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh: “Ứng phó với biến đổi khí hậu và phục hồi thiên nhiên phải trở thành ưu tiên cao nhất trong mọi quyết sách phát triển.” Cam kết này được thể hiện trong Quyết định số 149/QĐ-TTg (2022) của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược quốc gia về đa dạng sinh học đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, với trọng tâm phát triển các cơ chế tài chính sáng tạo nhằm hỗ trợ quá trình bảo tồn.

Duy trì sự kết nối và huy động nguồn lực

Nêu ý kiến tại hội thảo, ông Dominic Scriven OBE, Chủ tịch Dragon Capital Việt Nam cho hay: “Khu vực kinh tế tư nhân có vai trò quan trọng trong việc góp phần bảo vệ đa dạng sinh học của Việt Nam. Chúng tôi đã và đang hợp tác với Viện ISPONRE để tìm kiếm, nghiên cứu và đề xuất các cơ chế tài chính phù hợp với định hướng của Chính phủ cũng như mục tiêu chung của Quốc gia.”

Tại hội thảo, các diễn giả cũng tập trung vào giá trị của vốn tự nhiên, yếu tố quan trọng đối với sức khỏe môi trường và kinh tế – xã hội của Việt Nam. Bảo tồn tài nguyên thiên nhiên không chỉ là chìa khóa để giảm thiểu biến đổi khí hậu mà còn đảm bảo phát triển bền vững.

Giáo sư Lisa Roberts, Hiệu trưởng Đại học Exeter nhận định: “Hội thảo này là minh chứng cho sự hợp tác quốc tế trong việc giải quyết các thách thức toàn cầu như suy thoái tài nguyên thiên nhiên. Bằng cách kết hợp thế mạnh chuyên môn của trường Đại học Exeter Anh Quốc về kinh tế đa dạng sinh học với các đối tác tại Việt Nam, chúng ta có thể đề ra các giải pháp vừa bảo vệ môi trường vừa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.”

Có thể thấy, sự kết nối lâu dài giữa các tổ chức trong nước và quốc tế, cùng với việc huy động các nguồn lực tài chính từ khu vực kinh tế công và tư nhân sẽ là yếu tố quan trọng góp phần tích cực vào quá trình bảo tồn thiên nhiên.

Theo Phó Đại sứ Vương quốc Anh tại Việt Nam, ông Marcus Winsley: “Vương quốc Anh rất vinh dự được tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong hành trình xây dựng một nền kinh tế bền vững.